Koty mogą być źródłem zoonoz – czyli chorób zakaźnych przenoszonych na ludzi – jednak ryzyko zachorowania, zwłaszcza przy zachowaniu podstawowych zasad higieny i profilaktyki, jest stosunkowo niskie[4].
Jakie choroby mogą przenosić koty na ludzi?
Koty mogą przenosić choroby odzwierzęce o różnej etiologii: wywoływane przez pasożyty, bakterie, wirusy i grzyby. Do najczęstszych i najważniejszych zaliczają się: tokspolazmoza, choroba kociego pazura, toksokaroza, bąblowica, wścieklizna, grzybice skóry (ringworm), chlamydioza[2][3][4]. Istnieje także nowe zagrożenie związane z potwierdzonymi w Polsce przypadkami zakażeń kotów wirusem grypy ptasiej H5N1, choć nie ma obecnie danych potwierdzających przenoszenie tej choroby na ludzi[1][5].
Choroby przenoszone przez koty są szczególnie niebezpieczne dla osób z osłabionym układem odpornościowym (np. osoby z immunosupresją, kobiety w ciąży, dzieci)[3][4].
Mechanizmy zakażenia i drogi przenoszenia chorób z kotów
Zakażenia zoonotyczne mogą być przekazywane człowiekowi przez koty na różne sposoby. Zaliczamy do nich kontakt bezpośredni (drapnięcie, ugryzienie, lizanie) oraz kontakt pośredni (kontakt ze środowiskiem zanieczyszczonym kałem, ziemią czy sierścią)[2][4]. Niektóre bakterie i pasożyty przenoszone są przez pośredników, jak np. pchły (Bartonella henselae)[4][7].
Szczególna ostrożność powinna dotyczyć czyszczenia kuwety i pracy w ogrodzie, gdzie kontakt z zakażoną ziemią lub kałem stwarza ryzyko infekcji (np. toksoplazmoza, toksokaroza)[2][4].
Toksoplazmoza – czym grozi i jak dochodzi do zakażenia?
Toksoplazmoza wywoływana jest przez pasożyta Toxoplasma gondii. Kot zarażony pasożytem wydala oocysty wraz z kałem, które po kilku dniach w środowisku stają się inwazyjne dla człowieka[2]. Do transmisji najczęściej dochodzi przez bezpośredni kontakt z zanieczyszczoną ziemią, piaskiem, kuwetą lub rzadziej przez spożycie niedogotowanego mięsa[2][4].
Chociaż u większości zdrowych osób zakażenie przebiega bezobjawowo, toksoplazmoza jest poważnym zagrożeniem dla kobiet w ciąży i osób z upośledzoną odpornością, prowadząc do ciężkich powikłań[3][4].
Choroba kociego pazura – zagrożenie i przebieg
Choroba kociego pazura wywołuje bakteria Bartonella henselae, rozpowszechniana przez pchły. Zakażenie następuje najczęściej poprzez podrapanie lub ugryzienie przez kota[4][7]. Objawy to gorączka, zapalenie węzłów chłonnych i zmiany skórne. Choroba ma zwykle łagodny przebieg, jednak u osób z obniżoną odpornością może być poważna[4][7]. Najczęściej występuje u dzieci do 15. roku życia[7].
Toksokaroza – jak koty pośredniczą w zakażeniu?
Toksokaroza wywoływana jest przez glistę kocią (Toxocara cati). Kot wydala jaja pasożyta wraz z kałem – stają się one inwazyjne po około 3 tygodniach w środowisku[2]. Zakażenie człowieka następuje przez przypadkowe połknięcie jaj, przede wszystkim podczas zabawy z ziemią lub piaskiem, dlatego szczególnie dzieci są w grupie ryzyka[4].
Grypa ptasia H5N1 – nowe zagrożenie od kotów
W Polsce potwierdzono przypadki zakażenia u kotów wirusem grypy ptasiej H5N1. Choroba u kotów przebiega ciężko, prowadząc do ciężkiej niewydolności oddechowej i nerwowej a nawet nagłych zgonów[1][6]. Aktualnie nie ma dowodów na przenoszenie wirusa H5N1 z kotów na ludzi, jednak wzrost zachorowań wymaga szczególnego nadzoru i dalszych badań epidemiologicznych[1][5].
Inne choroby i zagrożenia od kotów
Bąblowica to rzadziej występująca, ale poważna choroba pasożytnicza, którą można zarazić się od kota mającego kontakt z zakażonymi gryzoniami[2][3][4].
Wścieklizna jest śmiertelną chorobą wirusową, przenoszoną głównie przez psy, jednak koty także mogą być nosicielami i przekazać ją człowiekowi przez ugryzienie[4].
Matką transmitowaną przez koty są także grzybice skóry (np. ringworm), rozprzestrzeniające się przez kontakt z zainfekowaną sierścią lub otoczeniem[3][4]. Chlamydioza to bakteryjne zakażenie, które może powodować objawy podobne do grypy i prowadzić do powikłań u ludzi z obniżoną odpornością[2][4].
Według statystyk lekarzy weterynarii ponad 66% urazów odzwierzęcych to podrapania, ugryzienia i kopnięcia przez zwierzęta, w tym koty przenoszące patogeny[8].
Kto jest najbardziej narażony na zoonozy od kotów?
Największe ryzyko ciężkiego przebiegu zakażenia lub powikłań dotyczy dzieci, osób z osłabionym układem immunologicznym (np. pacjentów po przeszczepach, zakażonych HIV/AIDS, chorych przewlekle) oraz kobiet w ciąży[3][4]. Częstszy i bliższy kontakt z kotami oraz brak odpowiedniej higieny znacznie zwiększają zagrożenie infekcją[4].
Jak minimalizować ryzyko zakażenia od kotów?
Profilaktyka obejmuje regularne odrobaczanie i szczepienie kotów, kontrolę zdrowia, dokładne mycie rąk po kontakcie ze zwierzęciem i jego środowiskiem oraz dbałość o higienę przy czyszczeniu kuwety[2][3][4]. Ograniczanie kontaktu dzieci i osób immunoniekompetentnych z kuwetą czy nieznanymi kotami także ma znaczenie.
Warto również unikać podrapań, ugryzień oraz kontaktu z pchłami. W razie wystąpienia objawów zakażenia należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem[4][7].
Podsumowanie
Koty mogą być źródłem chorób odzwierzęcych takich jak toksoplazmoza, choroba kociego pazura, toksokaroza, wścieklizna, grzybica czy bąblowica, jednak ryzyko zarażenia jest umiarkowane i zależy od stosowanej profilaktyki i zachowania higieny. Szczególna ostrożność zalecana jest osobom z grupy ryzyka. Nowe zagrożenia – np. grypa ptasia H5N1 u kotów – wymagają monitorowania i dalszych badań[1][5].
Źródła:
- [1] https://www.pslwmz.pl/grypa-kotow-komentarz-do-aktualnej-sytuacji-choroby-w-polsce
- [2] https://www.medonet.pl/zdrowie,siedem-chorob–ktorymi-mozemy-zarazic-sie-od-kota,artykul,1732234.html
- [3] https://vetplanet.store/choroby-od-kota.htm
- [4] https://zooart.com.pl/blog/zoonozy-choroby-od-kota-ktorymi-mozesz-sie-zarazic
- [5] https://www.poradnikzdrowie.pl/aktualnosci/who-zaniepokojone-choroba-kotow-w-polsce-trwa-dochodzenie-aa-mcWZ-2nkE-evvp.html
- [6] https://tvn24.pl/trojmiasto/tajemnicza-choroba-atakuje-koty-umieraja-szybko-weterynarze-nie-jestesmy-w-stanie-im-pomoc-st7184380
- [7] https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/157689,choroba-kociego-pazura
- [8] https://magwet.pl/wpd/38712,piec-najbardziej-zabojczych-chorob-i-patogenow-zoonotycznych
DolinaInformacji.pl to dynamicznie rozwijający się portal ogólnotematyczny, gdzie każdy znajdzie coś dla siebie. Łączymy różnorodność z jakością, oferując treści w dziesięciu kluczowych kategoriach – od biznesu i finansów, przez lifestyle i modę, po technologię i zdrowie.