Jak można zarazić się toksoplazmozą od kota?

Toksoplazmoza jest pasożytniczą chorobą przenoszoną przez pierwotniaka Toxoplasma gondii. Wbrew obawom wielu osób ryzyko zarażenia się toksoplazmozą bezpośrednio od kota jest ograniczone i znacząco niższe niż przez spożycie niedogotowanego mięsa lub zetknięcie z zanieczyszczoną glebą[1][3][4]. Warto zrozumieć, jak przebiega mechanizm zakażenia od kota oraz w jakich sytuacjach może rzeczywiście dojść do zarażenia człowieka.

Jak kot zaraża się toksoplazmozą?

Kot jest ostatecznym żywicielem Toxoplasma gondii, co oznacza, że tylko w jego przewodzie pokarmowym pasożyt przechodzi pełny cykl rozwojowy i produkuje zaraźliwe oocysty[2][7]. Do zarażenia kota dochodzi najczęściej wtedy, gdy spożywa on mięso lub ciała gryzoni i ptaków zawierających cysty pasożyta[2][3][7][9]. Po dostaniu się do jelita pasożyt rozprzestrzenia się i w ciągu kilku dni kot zaczyna wydalać z kałem mikroskopijne oocysty, które mogą być źródłem zarażenia dla innych zwierząt lub ludzi[7][9]. Ten okres wydalania oocyst trwa zazwyczaj około 3 tygodnie po pierwszej infekcji[3].

Mechanizmy zarażenia człowieka toksoplazmozą od kota

Człowiek może się zarazić toksoplazmozą od kota wyłącznie po przypadkowym spożyciu oocyst pasożyta obecnych w kocich odchodach, które po kilku dniach poza organizmem kota stają się zaraźliwe[1][7]. Najczęstszą sytuacją prowadzącą do zakażenia jest nieumyte ręce po sprzątaniu kociej kuwety lub po kontakcie z glebą, do której mogły trafić kocie odchody[1][3]. Kontakt ze skórą kota czy głaskanie pupila nie jest drogą do zakażenia, gdyż pasożyt nie występuje na sierści[1][7]. Kluczowe jest więc, by oocysty przedostały się do ust, np. przez zanieczyszczone ręce.

Warto podkreślić, że największym zagrożeniem są świeżo zainfekowane koty wydalające oocysty przez ok. 3 tygodnie po pierwszej infekcji; starsze koty lub takie, które już przebyły infekcję, rzadko ponownie wydalają pasożyta[3]. Człowiek występuje w tym cyklu jako żywiciel pośredni – nie jest dla pasożyta miejscem rozmnażania płciowego[6][7].

Częstość zarażeń i zagrożone grupy

Większość przypadków zakażeń toksoplazmozą u ludzi nie jest związana bezpośrednio z kotami, a z jedzeniem surowego lub niedogotowanego mięsa, nieumytych warzyw i owoców lub kontaktem z zainfekowaną glebą[1][3][4]. Bezpośrednia transmisja od kota jest uznawana za rzadką, co potwierdzają liczne publikacje[1][4].

Największe ryzyko dotyczące toksoplazmozy występuje u kobiet w ciąży oraz osób z obniżoną odpornością. U zdrowych dorosłych zakażenie przebiega najczęściej bezobjawowo, natomiast u osób z grup ryzyka możliwe są poważne konsekwencje, w tym dla płodu w przypadku kobiet ciężarnych[2][3].

Podsumowanie: Czy koty zagrażają ludziom toksoplazmozą?

Ryzyko zarażenia się toksoplazmozą od kota istnieje, lecz ogranicza się w praktyce do kontaktu z zakażonymi odchodami, a nie z samym zwierzęciem[1][3][7]. Niezbędny jest przypadkowy kontakt z oocystami poprzez drogę pokarmową. Największą ostrożność powinny zachować kobiety w ciąży i osoby o osłabionej odporności[1][2][3]. Skuteczne ograniczenie ryzyka polega na regularnym i higienicznym sprzątaniu kuwety oraz myciu rąk, a także unikaniu spożywania surowego mięsa i nieumytych produktów roślinnych[1][3].

Źródła:

1. https://tierarzt-karlsruhe-durlach.de/pl/toksoplazmoza-u-kotow/
2. https://www.esccap.pl/toksoplazmoza/
3. https://vebiot.pl/toksoplazmoza-a-ciaza-czy-mozna-zarazic-sie-od-kota/
4. https://magwet.pl/40248,toksoplazmoza-zwierzat-towarzyszacych-najczestsza-inwazja-na-swiecie
5. https://apteline.pl/artykuly/toksoplazmoza-jak-mozna-sie-zarazic-objawy-leczenie-toksoplazmoza-w-ciazy-czy-jest-niebezpieczna
6. https://polmed.pl/zdrowie/toksoplazmoza/
7. https://www.zooplus.pl/magazyn/koty/zdrowie-i-pielegnacja-kota/toksoplazmoza-u-kota
8. https://zdrowie.pap.pl/choroby/toksoplazma-pierwotniak-ktory-zawojowal-swiat